οι νομπελίστες της λογοτεχνίας

10 Δεκεμβρίου, 1903
Κύριε Μπγιέρνστερ Μπγιέρνσον,

Η ιδιοφυΐα σας έχει υπηρετήσει τις αγνότερες και τις πιο εξευγενισμένες επιδιώξεις' έχει θέσει τις υψηλότερες αξιώσεις για τον ανθρώπινο βίο, παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν υπερβολικά υψηλές για πολλούς. Εν τούτοις, μέσα στην ευγενή τους σφοδρότητα, είναι απείρως προτιμότερες από την χαλαρότητα που είναι πολύ διαδεδομένη στην λογοτεχνία της εποχής μας. Τα εμπνευσμένα και παγκοίνως αναγνωρισμένα ποιητικά επιτεύγματά σας, ριζωμένα στη φύση και τη ζωή των ανθρώπων, όπως επίσης και στις ανθεκτικές προσωπικές ηθικές αρχές, συνδυάζουν ήθος και υγιή ποιητική ικμάδα. Ως εκ τούτου, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε σκόπιμο να αποδώσει φόρο τιμής στην επιφανή ιδιοφυΐα σας απονέμοντάς σας το φετινό Βραβείο Νόμπελ και με πλήρη σεβασμό καλεί την Αυτού Μεγαλειότητα τον Βασιλέα να ευδοκήσει να σας δώσει αυτή την απόδειξη του θαυμασμού της. - Carl David af Wirsén



Μπγιέρνστερν Μπγιέρνσον (Bjørnstjerne Martinus Bjørnson,
Κβίκνε Χέντμαρκ 1832 - Παρίσι 1910)

Νορβηγός λογοτέχνης, σκηνοθέτης, δημοσιογράφος, εκδότης και πολιτικός. Με το έργο του προσπάθησε να τονώσει το εθνικό φρόνημα των συμπατριωτών του και αντιτάχθηκε στην ένωση Νορβηγίας - Σουηδίας. Διακρίθηκε για την πολιτική του δράση. Μαζί με τον Ερρίκο Ίψεν έδωσε σημαντική ώθηση στο νορβηγικό θέατρο. Είναι ο εθνικός ποιητής της Νορβηγίας. Έργα του: Ποιήματα και τραγούδια (1870), Η πτώχευση (θέατρο, 1874), Οι συντάκτες (θέατρο, 1874), Η σημαία που κυματίζει στο λιμάνι (μυθιστόρημα, 1884) κ.ά. - (Bιογραφικό από την Νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία, της Β' ενιαίου λυκείου)

- βιογραφικό από την wikipedia


ο πίνακας είναι του νορβηγοδανού ζωγράφου Peder Severin Krøyer

Ο πατέρας

Ο άνθρωπος εκείνος ήταν ο πλουσιότερος και ισχυρότερος της ενορίας. Τον λέγανε Θορντ Οβεράας. Δεν είχε πατήσει ποτέ του στην εκκλησία. Μια μέρα πήγε στο σπίτι του πάστορα και μ' ύφος περήφανο και σοβαρό του 'πε:

- Η γυναίκα μου γέννησε και θέλω να βαφτίσω το μωρό.
- Ποιο θα 'ναι τ' όνομά του;
- Φιν, όπως και τ' όνομα του πατέρα μου.
- Και νουνοί ποιοι θα 'ναι;
Ο Οβεράας είπε τα ονόματά τους κι ο πάστορας τα σημείωσε στο βιβλίο του. Ήτανε απ' τους φίλους της οικογένειας Οβεράας κι από τους πλουσιότερους της ενορίας.
Όταν τέλειωσε το γράψιμο, ο κληρικός σήκωσε το κεφάλι και ρώτησε:
-Άλλο τίποτα;
Ο κτηματίας κοντοστάθηκε λίγο και έπειτα είπε:
- Θα με ευχαριστούσε, αν το βάφτιζες εσύ.
- Θα γίνει η βάφτιση μέρα γιορτάσιμη;
- Την ερχόμενη Κυριακή, στις δώδεκα το μεσημέρι.
- Πολύ καλά. Τίποτ' άλλο;
- Τίποτ' άλλο!
Ο κτηματίας έκανε να φύγει. Τότε ο κληρικός σηκώθηκε και πήγε κοντά του.
- Να σου ζήσει, Θορντ, του 'πε. Ο Θεός, από κει πάνω, σου το στέλνει σαν ευλογία…
Ο Θορντ Οβεράας δεν απάντησε. Έκαμε μια κίνηση σε σημείο αποχαιρετισμού κι έφυγε.

Μια μέρα, έπειτα από δέκα χρόνια, έκανε πάλι την εμφάνισή του στο γραφείο του πάστορα.
- Βλέπω πως στέκεσαι πολύ καλά, Θορντ, του 'πε ο εφημέριος.
- Ναι, γιατί δεν έχω στενοχώριες.
Ο πάστορας δεν απάντησε στην εξήγησή του. Μα έπειτα από λίγο ρώτησε:
- Και τι επιθυμείς απόψε, που 'ρθες στο σπίτι μου;
- Σε θέλω για το γιο μου, αύριο θα μυρωθεί, μαζί με τ' άλλα συνομήλικά του παιδιά.
- Α! Είναι πολύ καλό παιδί...
- Έχω σκοπό να μην πληρώσω τον εφημέριο, σα δε μάθω τι σειρά θα 'χει ο γιος μου αύριο, που θα πάει στην εκκλησιά.
- Θα 'ναι πρώτος.
- Τότε θα δώσω εκατό φιορίνια στον πάστορα!
- Τίποτ' άλλο; ρώτησε ο εφημέριος και τον κοίταξε στα μάτια.
- Τίποτε άλλο!
Κι ο Θορντ ξανάφυγε.

Οχτώ χρόνια πέρασαν ακόμα, όταν μια μέρα ο πάστορας άκουσε θόρυβο έξω από την πόρτα του. Ερχότανε μια μεγάλη συντροφιά και μπροστά ο Θορντ Οβεράας.
Ο πάστορας μόλις τον είδε τον αναγνώρισε.
- Έρχεσαι κουβαλώντας πολλούς μαζί σου, του 'πε.
- Ήρθα να σου αναγγείλω πως ο γιος μου παντρεύεται. Παίρνει την Κάρεν Στόρλιεν, την κόρη του Γκούνταμαν από δω.
Ο κληρικός κοίταξε τον πατέρα της νύφης και του είπε:
- Είναι το πλουσιότερο κορίτσι της ενορίας.
- Έτσι λένε, απάντησε ο κτηματίας.
Ο πάστορας έμεινε για λίγο σκεφτικός. Δεν είπε τίποτα, μα έγραψε τα ονόματα των μελλόνυμφων και των συμπέθερων στο βιβλίο του. Έπειτα έβαλε τους παριστάμενους να υπογράψουνε.
Ο Θορντ Οβεράας απόθεσε τριάντα φιορίνια στο τραπέζι.
- Μόνον δέκα είναι η αμοιβή μου, είπε ο εφήμερος.
- Το ξέρω καλά αυτό, απάντησε ο Θορντ. Μα είναι ο μοναχογιός μου. Και θέλω όλα στο γάμο του να γίνουνε με μεγαλοπρέπεια! Ο πάστορας πήρε τα λεπτά.
- Είναι η τρίτη φορά Θορντ, είπε, που 'ρχεσαι δω για το γιο σου.
- Ναι, μα τώρα πια ξεμπερδεύω με δαύτον και δεν θα με ξαναϊδείς, απάντησε ο κτηματίας.
Αποχαιρέτησε και βγήκε. Οι άλλοι τον ακολούθησαν αμίλητοι.

Δυο βδομάδες αργότερα ο Θορντ με τον γιο του είχανε βγει περίπατο με τη βάρκα στη λίμνη, για να πάνε στου Στόρλιεν και να κανονίσουνε τις λεπτομέρειες του γάμου. Κωπηλατούσανε και οι δυο τους.
- Αυτό το κουπί δεν είναι καλά βαλμένο, είπε σε μια στιγμή ο γιος.
Και σηκώθηκε να το φτιάξει. Μα η βάρκα τότε έγειρε κατά το μέρος του. Εκείνος άπλωσε τα χέρια του προς τα μπρος, έχασε την ισορροπία κι έπεσε στη λίμνη.
- Πιάσου από το κουπί, του φώναξε ο πατέρας. Και του 'ριξε το κουπί και διεύθυνε τη βάρκα κατά το μέρος που ήτανε ο γιος του. Μα κείνος κούνησε τα χέρα απεγνωσμένα, έριξε μια ικετευτική ματιά στον πατέρα του και χάθηκε στα νερά...
Ο Θορντ δεν τολμούσε να το πιστέψει. Σταμάτησε τη βάρκα, έσκυψε έξω και στάθηκε πάνω απ' το μέρος που 'χε βουλιάξει ο γιος του...